Τριπλή θηλιά στην ελληνική οικονομία: Ενέργεια, δασμοί και ΝΑΤΟ ζορίζουν το «δημοσιονομικό» χώρο για νέες παροχές

Με τρεις θηλιές (κόστος ενέργειας, δασμοί και ΝΑΤΟ) σφίγγεται ο «λαιμός» της ελληνικής οικονομίας και ενδεχομένως να τεθούν, έστω εν μέρει, σε αμφισβήτηση οι σχεδιασμοί του οικονομικού επιτελείου για εκτεταμένες νέες παροχές από το 2026, οι οποίες θα μπορούσαν να ανακοινωθούν από το βήμα της ΔΕΘ τον ερχόμενο Σεπτέμβριο.
Η πρώτη -και πιο καινούρια (κατά σειρά… εμφανίσεως) – θηλιά για την ελληνική οικονομία δεν είναι άλλη από την έκρηξη τιμών ενέργειας (πετρελαίου, φυσικού αερίου) μετά την νέα, πιο ακραία έως σήμερα, κλιμάκωσης της πολεμικής έντασης μεταξύ Ισραήλ και Ιράν, η οποία ξέσπασε την περασμένη εβδομάδα.
Η δεύτερη θηλιά δεν είναι άλλη από τους δασμούς 10% που έχει επιβάλλει ο Τραμπ στην ΕΕ από την 2α Απριλίου 2025.
Η τρίτη θηλιά είναι η πρόταση του γενικού γραμματέα του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε για αύξηση των δαπανών για άμυνα και υποδομές στο 5% του ΑΕΠ των χωρών – μελών της βορειο-ατλαντικής συμμαχίας.
Όλοι οι παραπάνω παράγοντες δημιουργούν το έδαφος για νέα κύματα ακρίβειας, μείωση των εξαγωγών, αλλά και των κοινωνικών δαπανών…
Πιο αναλυτικά:
1. Έκρηξη τιμών πετρελαίου και φυσικού αερίου
Aπό την Πέμπτη 12 Ιουνίου 2025, οπότε ξεκίνησε η επίθεση του Ισραήλ κατά του Ιράν έως την Παρασκευή 13 Ιουνίου 2025 η τιμή του αργού πετρελαίου έχει αυξηθεί από τα 68 δολάρια το βαρέλι στα 73 ευρώ (ή κατά 7% περίπου).
Από τις 12 Ιουνίου 2025, επίσης, η τιμή του ευρωπαϊκού φυσικού αερίου έχει αυξηθεί κατά κοντά 4,5%.
Τα παραπάνω σημαίνουν ακριβότερο πετρέλαιο και ηλεκτρικό ρεύμα.
Αν η ανοδική τάση αυτή συνεχιστεί και τους επόμενους μήνες, τότε κινδυνεύει να ανατραπεί το ένα εκ των δύο θετικών «δεδομένων» για την ευρωπαϊκή οικονομία, αφότου ξέσπασε ο δασμολογικός πόλεμος με πρωτοβουλία Τραμπ: Η ελπίδα για μείωση των τιμών (ς.ς. το άλλο θετικό «δεδομένο» ήταν η αύξηση των τιμών των ευρωπαϊκών μετοχών).
Η πρόβλεψη αυτή για μείωση του πληθωρισμού πατούσε αφενός στις χαμηλές τιμές ενέργειας (λόγω των υφεσιακών πιέσεων στην παγκόσμια οικονομία και ιδίως στις ΗΠΑ) και αφετέρου στην επαπειλούμενη μεγάλη εισβολή φθηνών κινέζικων προϊόντων στην Ευρώπη μετά την «πόρτα» που τους έχει δείξει ο Τραμπ.
Χωρίς να έχουν εξαλειφθεί οι παραπάνω παράγοντες (δηλαδή οι υφεσιακές πιέσεις στις ΗΠΑ και ο κίνδυνος νέας εισβολής κινεζικών προϊόντων), η ελπίδα της μείωσης του πληθωρισμού ή ακόμα και του αποπληθωρισμού αρχίζει να «λιώνει» στις φλόγες των πυραυλικών επιθέσεων μεταξύ Τελ Αβίβ και Τεχεράνης…
Και αυτό την ώρα που η ΕΚΤ ήθελε διακαώς να συνεχίσει τη μείωση των επιτοκίων της προκειμένου να πάρει ανάσα η ευρωπαϊκή οικονομία, ειδικά ενόψει της υλοποίησης των εξαγγελθέντων νέων μαζικών επενδύσεων στην άμυνα, καθώς αυτές απαιτούν και κινητοποίηση ιδιωτικών (δανεικών) κεφαλαίων, κάτι που ευνοείται από χαμηλό κόστος δανεισμό και όχι το αντίθετο…
Ενδεχόμενη επιστροφή επιστροφή του πληθωρισμού στην ΕΕ -και στην Ελλάδα (ειδικά καθώς τελευταία φάνηκε να διευρύνεται το χάσμα από το μέσο όρο της Ευρώπης) σημαίνει επίσης νέα μείωση του πραγματικού εισοδήματος των κατοίκων της χώρας, ενώ η όλη αναταραχή στη Νοτιο-Ανατολική Μεσόγειο (μέρος της οποίας είναι η και η χώρας) κάθε άλλο παρά ελκυστικό παράγοντα για επιπλέον τουριστικές κρατήσεις (για να μην πούμε και επενδυτικές κινήσεις…), ενώ θα πρέπει να αναμένονται και (τουριστικές) ακυρώσεις από χώρες όπως το Ισραήλ…
2. Η βέβαιη … αβεβαιότητα των δασμών
Η έκρηξη των τιμών ενέργειας (μαζί με όλα τα δεινά που αυτή φέρνει) έρχεται να κάτσει πάνω στη ζημιά που έχει ήδη κάνει ο διεθνής δασμολογικός πόλεμος που έχει εξαπολυθεί εδώ 2 ½ μήνες με κέντρο την Ουάσιγκτον.
Τα πρώτα σημάδια είναι ήδη ορατά: Το εμπορικό πλεόνασμα της ΕΕ τον Απρίλιο του 2025 έφτασε στο όριο του εκμηδενισμού, ενώ οι ελληνικές εξαγωγές μειώθηκαν κατά σχεδόν 15%, κάτι που αναμένεται να πλήξει τις επιδόσεις της ευρωπαϊκής και ελληνικής οικονομίας στο β΄τρίμηνο του 2025.
Και όλα αυτά με αμερικανικούς δασμούς μόλις 10% σε βάρος της ΕΕ από τις 9 Απριλίου 2025. Η αρχική εξαγγελία Τραμπ έκανε λόγο για 20%, ενώ αργότερα απείλησε με …50%.
Όπως έχουν εξηγήσει ελληνικοί εξαγωγικοί κύκλοι στο newsit.gr, ο συντελεστής 10% είναι «απορροφήσιμος».
Δεν ισχύει, όμως, το ίδιο για κάθε επιπλέον ποσοστό και προπαντός σε ενδεχόμενη παράταση της αβεβαιότητας.
Αυτή η παράταση δεν είναι καθόλου απίθανη, καθώς σύμφωνα με τις διαρροές στο διεθνή τύπο την περασμένη εβδομάδα, «παίζεται» επέκταση των (ντε φάκτο σχεδόν παγωμένων) διαπραγματεύσεων μεταξύ ΗΠΑ – ΕΕ για μετά τις 9 Ιουλίου, οπότε λήγει η 3μηνη παράταση Τραμπ.
3. Η σίγουρη αύξηση των αμυντικών δαπανών και η άγνωστη (ακόμα) χρονική στοχοθεσία
Ενώ ο πληθωρισμός απειλεί το πραγματικό εισόδημα (και έτσι την ιδιωτική κατανάλωση) και οι δασμοί τις εξαγωγές -και όλα μαζί τα φορολογικά έσοδα- η Ελλάδα, όπως και όλες οι ευρωπαϊκές χώρες του ΝΑΤΟ αναμένεται από τα τέλη του τρέχοντος μηνός να συμφωνήσουν σε αύξηση των δαπανών τους για την άμυνα.
Όπως ανέφερε ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, κατά την επίσκεψη του στη Σουηδία την περασμένη Παρασκευή 13 Ιουνίου 2025, ο μέσος όρος των αμυντικών δαπανών στην Ευρώπη και τον Καναδά είναι …1,9% του ΑΕΠ.
Δηλωμένη πρόταση του Ρούτε προβλέπει αύξηση των δαπανών για τους εξοπλισμούς και τις αμυντικές υποδομές στο 5% του ΑΕΠ.
Συνεπώς ο Ρούτε προβλέπει υπερδιπλασιασμό των αμυντικών δαπανών στην ΕΕ. Το ποσοστό τους στην Ελλάδα ανέρχεται σε 2,5%.
Το 5% πρέπει να θεωρείται δεδομένο, ενώ ανοιχτό παραμένει το «μέχρι πότε». Από τη Σουηδία ο κος Ρούτε δήλωσε χαρακτηριστικά, «υπέβαλα προτάσεις, αλλά αυτό που δημοσιοποίησα είναι το ποσοστό, το οποίο είναι το 5%, 3,5% των βασικών αμυντικών δαπανών και στη συνέχεια το 1,5% που επικεντρώνεται στις δαπάνες που σχετίζονται με την άμυνα και την ασφάλεια, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης της αμυντικής βιομηχανικής βάσης και της προετοιμασίας ολόκληρης της κοινωνίας ουσιαστικά για καταστροφές, συμπεριλαμβανομένης μιας πλήρους επίθεσης στο έδαφος του ΝΑΤΟ. Αλλά δεν πρόκειται να αποκαλύψω τις σκέψεις μου για την ημερομηνία λήξης, επειδή φυσικά, πρόκειται για διαβουλεύσεις και λαμβάνουν χώρα τώρα μεταξύ των Συμμάχων».
Στο τραπέζι έχουν πέσει οι πιο διαφορετικές προτάσεις: έως το 2028, έως το 2030, το 2032 ή ακόμα και έως το 2035!
Όσο για την Ελλάδα, το νέο εξοπλιστικό πρόγραμμα των 25 δισ. ευρώ έχει ορίζοντα το …2037.
Είναι προφανές, πως όσο νωρίτερα μπει ο πήχης για το 5%, τόσο μεγαλύτερη θα είναι η πίεση πάνω στους κρατικούς προϋπολογισμούς της ΕΕ -μαζί φυσικά και της Ελλάδας- για μεγαλύτερο κρατικό δανεισμό, υψηλότερα φορολογικά έσοδα και υψηλότερες περικοπές σε κοινωνικές δαπάνες.
To άρθρο Τριπλή θηλιά στην ελληνική οικονομία: Ενέργεια, δασμοί και ΝΑΤΟ ζορίζουν το «δημοσιονομικό» χώρο για νέες παροχές δημοσιεύτηκε στο NewsIT .