Ιράν: Ο έλεγχος του Κόλπου του Ορμούζ και ο κίνδυνος μπλόκου στο 20% των παγκόσμιων ροών πετρελαίου

Μετά τις στρατιωτικές επιθέσεις του Ισραήλ κατά του Ιράν, αυξάνονται οι φόβοι ότι η Ισλαμική Δημοκρατία χρησιμοποιεί το νότιο στενό της προς το Ομάν και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ) ως διεθνή μοχλό πίεσης για τις τιμές του πετρελαίου και, έτσι, για την παγκόσμια οικονομία.
«Το κλείσιμο του Στενού του Ορμούζ (σ.σ. ο οποίος ελέγχεται από το Ιράν) θα ήταν ένας απόλυτος εφιάλτης για την αγορά πετρελαίου», προειδοποιεί ο Arne Lohmann Rasmussen, επικεφαλής αναλυτής της εταιρείας συμβούλων εφοδιαστικής αλυσίδας Global Risk Management με έδρα την Κοπεγχάγη. «Εάν το Ιράν μπλοκάρει αυτό το στενό σημείο συμφόρησης, θα μπορούσε να επηρεάσει έως και το 20% των παγκόσμιων ροών πετρελαίου», σύμφωνα με την Handelsblatt.
Τα δεξαμενόπλοια μεταφέρουν περίπου 20 από τα 22,8 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου που παράγονται από τη Σαουδική Αραβία, το Ιράκ, τα ΗΑΕ, το Κουβέιτ και το Κατάρ καθημερινά μέσω του στενού, το οποίο έχει πλάτος μόνο 55 χιλιόμετρα. Το ίδιο το Ιράν τα χρησιμοποιεί επίσης. Η χώρα παραδίδει σχεδόν τρία εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου ημερησίως. Ένα βαρέλι χωράει 159 λίτρα.
Αναλυτές της επενδυτικής τράπεζας ING εξηγούν ότι δεν υπάρχει πραγματική εναλλακτική λύση στη ναυτιλία μέσω του Πορθμού του Ορμούζ στις περισσότερες από αυτές τις χώρες. Μόνο η Σαουδική Αραβία και τα ΗΑΕ έχουν περιορισμένες επιλογές για να στραφούν στον αγωγό αργού πετρελαίου ανατολής-δύσης μέσω της Αραβικής Χερσονήσου και του αγωγού αργού πετρελαίου του Άμπου Ντάμπι.
«Ο πρώτος, ωστόσο, οδηγεί στην Ερυθρά Θάλασσα, η οποία έχει ήδη παρακαμφθεί», σημειώνει η ING. Οι επιθέσεις με πυραύλους από τις πολιτοφυλακές Χούθι εκεί θέτουν σημαντικούς κινδύνους εδώ και μήνες.
Ο κλάδος της εφοδιαστικής αλυσίδας βρίσκεται πλέον σε ιδιαίτερα τεταμένη κατάσταση μετά τις ισραηλινές επιθέσεις στο Ιράν. Ο Οργανισμός Ναυτιλιακού Εμπορίου του Ηνωμένου Βασιλείου (UKMTO) εξέδωσε επίσημη προειδοποίηση την Παρασκευή το βράδυ. Δήλωσε ότι υπάρχει «αυξημένος κίνδυνος» στρατιωτικών επιχειρήσεων στη θαλάσσια περιοχή στα ανοικτά των ακτών του Ιράν. «Συνιστάται στα πλοία να πλοηγούνται στον Αραβικό Κόλπο, στον Κόλπο του Ομάν και στο Στενό του Ορμούζ με προσοχή και να αναφέρουν τυχόν περιστατικά». Στη Μεγάλη Βρετανία, ο Περσικός Κόλπος αναφέρεται ως Αραβικός Κόλπος.
Το 2019, ένα περιστατικό σε αυτήν την τοποθεσία προκάλεσε άμεση αύξηση των τιμών του πετρελαίου. Εκείνη την εποχή, ένα σαουδαραβικό δεξαμενόπλοιο χτύπησε σε νάρκη λίγο αφότου ένα ιρανικό ταχύπλοο είχε διασχίσει τον θαλάσσιο δρόμο του. Άλλα δεξαμενόπλοια υπέστησαν ζημιές από δολιοφθορά.
Το Ιράν εξοπλίζεται από τον Μάρτιο. Θεωρείται πιθανό να υπάρξουν περαιτέρω επιθέσεις. Τον Μάρτιο, το Ιράν ανακοίνωσε την ανάπτυξη νέων πυραυλικών συστημάτων στα τρία στρατηγικά σημαντικά νησιά, το Μεγάλο Τούνμπ, το Μικρό Τούνμπ και το Αμπού Μούσα. Όλα βρίσκονται κοντά στο Στενό του Ορμούζ. Ένας Ιρανός ναυτικός διοικητής δήλωσε στην κρατική τηλεόραση εκείνη την εποχή ότι τα νέα συστήματα θα μπορούσαν να «καταστρέψουν ολοσχερώς οποιονδήποτε στόχο σε ακτίνα 600 χιλιομέτρων».
Μόλις στα μέσα Απριλίου, ιρανικές δυνάμεις κατέλαβαν επίσης το πλοίο μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων MSC Aries. Οι 24 ναύτες που επέβαιναν στο ισραηλινό πλοίο mega-cargo, το οποίο έχει χωρητικότητα 15.000 τυποποιημένων εμπορευματοκιβωτίων, πιάστηκαν όμηροι. Οι ειδικοί ερμήνευσαν την επίθεση ως αντίποινα για τον ισραηλινό βομβαρδισμό της ιρανικής πρεσβείας στη Συρία.
Εάν σημειωθούν περαιτέρω επιθέσεις σε πλοία στο Στενό του Ορμούζ, θα τεθεί επίσης σε κίνδυνο η προμήθεια υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG). Το Κατάρ, ο τρίτος μεγαλύτερος εξαγωγέας LNG στον κόσμο, μεταφέρει ετησίως περισσότερα από 100 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα αυτής της πηγής ενέργειας μέσω του στενού, κάτι που αντιστοιχεί σε περίπου το ένα πέμπτο του διεθνούς εμπορίου LNG.
Καθώς το Κατάρ σχεδιάζει να αυξήσει την χωρητικότητά του σε πάνω από 170 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα έως το 2027, το στενό θα γίνει ακόμη πιο σημαντικό για τις ροές LNG στο μέλλον, προειδοποιούν οι αναλυτές της ING. «Καθώς η Ευρώπη εξαρτάται ολοένα και περισσότερο από το LNG από τον πόλεμο Ρωσίας – Ουκρανίας, οι διαταραχές στην αγορά LNG στην Ευρώπη θα έχουν πιο αισθητό αντίκτυπο», φοβάται η επενδυτική τράπεζα.
Η DHL θα μπορούσε επίσης να επηρεαστεί από τον αποκλεισμό
Ένας αποκλεισμός του στενού θα μπορούσε επίσης να επηρεάσει τον γερμανικό όμιλο logistics DHL. Μόλις την περασμένη εβδομάδα, η εταιρεία που είναι εισηγμένη στο Dax της Βόννης ανακοίνωσε την πρόθεσή της να επενδύσει συνολικά μισό δισεκατομμύριο ευρώ στην περιοχή του Κόλπου έως το 2030 – ιδίως στην περιοχή της Σαουδικής Αραβίας και των ΗΑΕ.
Η DHL λειτουργεί ήδη έναν κόμβο logistics 60.000 τετραγωνικών μέτρων στη Ζώνη Ελεύθερου Εμπορίου του Άμπου Ντάμπι, κοντά στο λιμάνι Τζεμπέλ Άλι. Από εκεί, η γερμανική εταιρεία παραδίδει σε πελάτες στη Σαουδική Αραβία με τρένο, ενώ άλλες αποστολές συνεχίζονται με πλοίο προς την ανατολική ακτή της Αφρικής, την Ινδία και τις Μαλδίβες. Ένας αποκλεισμός του Στενού του Ορμούζ θα μπορούσε να οδηγήσει αυτή την επιχείρηση σε σχεδόν αδιέξοδο.
To άρθρο Ιράν: Ο έλεγχος του Κόλπου του Ορμούζ και ο κίνδυνος μπλόκου στο 20% των παγκόσμιων ροών πετρελαίου δημοσιεύτηκε στο NewsIT .